Συχνουρία στην εγκυμοσύνη

Το ουροποιητικό σύστημα έχει ως λειτουργία τον "καθαρισμό" του αίματος από προϊόντα του μεταβολισμού, τα οποία είναι ενδεχομένως βλαπτικά για τον οργανισμό. Οι μεταβολίτες αυτοί στη συνέχεια αποβάλλονται από το σώμα με τα ούρα.

Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τις εξής δομές:

Τους νεφρούς. Οι νεφροί είναι δύο όργανα (δεξιός και αριστερός) με χαρακτηριστικό σχήμα (το λεγόμενο νεφροειδές σχήμα), τα οποία εντοπίζονται στην οσφύ λίγο κάτω από το διάφραγμα. Λειτουργούν ως φίλτρα, και «καθαρίζουν» το αίμα από ενδεχομένως βλαπτικά προϊόντα του μεταβολισμού ή άλλες χημικές ουσίες. Στους νεφρούς παράγονται τα ούρα.
Τους ουρητήρες. Οι ουρητήρες είναι δύο σωλήνες με τοίχωμα, που αποτελείται σε σημαντικό ποσοστό από μυ. Οι ουρητήρες ξεκινάνε από τους νεφρούς και καταλήγουν στην ουροδόχο κύστη. Δια των ουρητήρων, τα παραγόμενα στους νεφρούς ούρα διοχετεύονται στην ουροδόχο κύστη. Η διοχέτευση των ούρων υποβοηθάται και από τις «κυματοειδείς» συσπάσεις του τοιχώματος των ουρητήρων.
Την Ουροδόχο κύστη. Η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο όργανο, εντός της λεκάνης. Τα τοιχώματά της αποτελούνται σε σημαντικό ποσοστό από μυς. Στην ουροδόχο κύστη συλλέγονται δια των ουρητήρων τα ούρα. Όταν η πληρότητα της κύστης σε ούρα φτάσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο, εμφανίζεται η έπειξη (τάση) για ούρηση. Τότε η ουροδόχος κύστη συσπάται και προκαλείται η ούρηση.
Την ουρήθρα. Η ουρήθρα είναι ένας λεπτός σωλήνας, που ξεκινά από την ουροδόχο κύστη και δια αυτού επιτυγχάνεται η κένωση της ουροδόχου κύστεως κατά την ούρηση.Η ουρήθρα εκβάλλει («καταλήγει») στην είσοδο του κόλπου της γυναίκας (βλ. εικόνα).

Τι σημαίνει «συχνουρία» στην εγκυμοσύνη;
Δεν υπάρχει ξεκάθαρος ορισμός της «συχνουρίας» κατά την εγκυμοσύνη. Σε γενικές γραμμές θεωρούμε, πως μία γυναίκαι κατά τη διάρκεια της κύησης παρουσιάζει συχνουρία, όταν χρειάζεται να επισκεφθεί την τουαλέτα περισσότερες φορές του συνηθισμένου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι ουρούν 6 με 7 φορές το 24ωρο. Πάντως ένας ημερήσιος αριθμός ουρήσεων μεταξύ του 4 και του 10 θεωρείται κατά κανόνα φυσιολογικός.

Ποια είναι η συχνότητα της συχνουρίας στην εγκυμοσύνη;
Το ποσοστό των εγκύων, που σε κάποιο στάδιο της κύησης θα παρουσιάσουν συχνουρία κυμαίνεται μεταξύ του 80% και του 95%.

Πού οφείλεται η συχνουρία στην εγκυμοσύνη;
Τα αίτια του ενοχλητικού αυτού συμπτώματος φαίνεται, πως είναι τα εξής:

οι ορμόνες της κύησης. Οι ορμονικές αλλαγές στην κύηση προκαλούν «χαλάρωση» του συνδετικού ιστού και των συνδέσμων, του ιστού δηλαδή, που ως λειτουργία έχει τη στήριξη των υπολοίπων οργάνων και των αρθρώσεων. Κατά συνέπεια χαλάρωση παρατηρείται και στο συνδετικό ιστό του πυελικού εδάφους. Έτσι η στήριξη, που αυτός παρέχει στην ουροδόχο κύστη και κατά κύριο λόγο στην ουρήθρα μειώνεται σημαντικά και παρατηρείται μείωση της ικανότητας του συστήματος αυτού να «συγκρατήσει» τα ούρα.
η πίεση, που η μήτρα ασκεί στην ουροδόχο κύστη, αφού, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, η ουροδόχος κύστη βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τη μήτρα.

Συνεπώς, όσο η μήτρα μεγαλώνει, τόσο αυξάνεται η πίεση επί της ουροδόχου κύστεως και εντείνεται η συχνουρία.

Σε ποιο στάδιο της κύησης ξεκινάει η συχνουρία;
Μερικές γυναίκες αναφέρουν συχνουρία ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Οι περισσότερες όμως δεν παρατηρούν κάποια αλλαγή στην ούρηση πριν τη συμπλήρωση των 10 έως 13 εβδομάδων κύησης.

Στο δεύτερο τρίμηνο πάντως η θέση της μήτρας μεταβάλλεται κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η μειώνεται η πίεση επί της ουροδόχου κύστεως και η συχνουρία μειώνεται.

Στο τρίτο τρίμηνο και ιδιαίτερα μετά την 36η εβδομάδα, οπότε και αρχίζει η «κάθοδος» του μωρού εντός της λεκάνης, προκειμένου να «προετοιμαστεί» το σώμα για τον τοκετό, η πίεση στην ουροδόχο αυξάνεται και μαζί της επανεμφανίζεται και η συχνουρία και μάλιστα συχνά εντονότερη.

Υπάρχει κάτι, που μπορώ να κάνω, για να μειώσω τη συχνουρία;
Έχει κατά καιρούς διατυπωθεί η άποψη, πως οι ασκήσεις ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους, οι γνωστές Kegel, ενδέχεται να μειώσουν τη συχνουρία, δια της βελτίωσης της ικανότητας της ουροδόχου κύστεως να συγκρατεί τα ούρα.

Εξάλλου, καλόν είναι να αποφεύγετε την κατανάλωση ροφημάτων, που περιέχουν καφεΐνη (όπως καφές ή τσάι). Η κατανάλωση τέτοιων ροφημάτων αυξάνει σημαντικά τη διούρηση και ως εκ τούτου και τη συχνουρία.

Σε ύστερα στάδια της κύησης ένα από τα αίτια της συχνουρίας είναι και η μη πλήρης κένωση της ουροδόχου κύστεως κατά την ούρηση. Αυτό είναι συχνό φαινόμενο τότε. Προκειμένου η κένωση της ουροδόχου να γίνει πιο αποτελεσματική, όταν κάθεστε στη λεκάνη, για να ουρήσετε, σκύβετε μπροστά, όταν αισθάνεστε, ότι τελειώσατε. Η κίνηση αυτή αυξάνει την πίεση στην ουροδόχο κύστη και προωθεί το υπόλειμμα των ούρων προς την ουρήθρα.

Σε καμία όμως περίπτωση δεν συνιστάται, προκειμένου να μειωθεί η συχνουρία στην εγκυμοσύνη, να μειώσετε την κατανάλωση υγρών και κυρίως νερού. Η επαρκής ενυδάτωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας, προκειμένου να προστατευθεί και η δική σας υγεία, αλλά και η υγεία του μωρού.

Πότε η συχνουρία στην εγκυμοσύνη είναι «μη φυσιολογική»;

Σε κάποιες περιπτώσεις η συχνουρία ενδέχεται να οφείλεται σε διαβήτη κύησης. Η εκδήλωση της παθολογίας αυτής κατά κανόνα δεν συνδέεται με χαρακτηριστική συμπτωματολογία – πλην ίσως της συχνουρίας – και για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να υποβάλλεστε στον σχετικό εργαστηριακό έλεγχο σε τακτική βάση.

Μία άλλη παθολογία, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις συνδέεται με συχνουρία είναι και η ουρολοίμωξη. Για το λόγο αυτό συνιστάται να απευθυνθείτε στο θεράποντα ιατρό αν πλην της συχνουρίας έχετε και συμπτώματα, όπως:

-Αίσθημα καύσου και τσούξιμο στην περιοχή του κόλπου κατά την ούρηση και ενδεχομένως κατά τη σεξουαλική επαφή.
-Αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά.
-Έντονη έπειξη (τάση) για ούρηση, η οποία δεν περιορίζεται μετά την ούρηση.
-Η ποσότητα των ούρων είναι δυσανάλογα μικρή σε σχέση με την ένταση της έπειξης (θέλετε πολύ να πάτε στην τουαλέτα, αλλά τα ούρα είναι εξαιρετικά λίγα)
-Ούρα θολά στην όψη, τα οποία αναδίδουν δυσάρεστη οσμή.
-Εμφάνιση πυρετικής κίνησης, η οποία συνοδεύεται με ρίγος, το οποίο είναι συχνά έντονο και ανεξέλεγκτο.
-Άλγος στην οσφύ το οποίο είναι κατά περίπτωση αμφοτερόπλευρο και κολικοειδές (εμφανίζει χαρακτηριστικό «κύμα» στην έντασή του – η ένταση σταδιακά αυξάνεται, φτάνει στο μέγιστο και μετά υποχωρεί).
-Ναυτία και έμετοι.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ