Φλεγμονές της γεννητικής περιοχής σε παιδιά και εφήβους.

Τα αίτια
Στη βρεφική και νηπιακή ηλικία, μέχρι να εγκατασταθεί ο έλεγχος των σφικτήρων, οι μολύνσεις του κόλπου οφείλονται κυρίως σε κοινά μικρόβια πχ. Εντερόκοκκο ή κολοβακτηρίδιο που βρίσκονται φυσιολογικά στο έντερο, αλλά γίνονται παθογόνα όταν βρεθούν στον κόλπο. Αλλά και αργότερα στην παιδική ηλικία, η κακή υγιεινή και η όχι σωστή πληροφόρηση γι αυτήν, διαιωνίζουν το πρόβλημα.

Οι ανατομικές ιδιαιτερότητες των κοριτσιών πριν την ήβη, δηλαδή η μη ανάπτυξη των μεγάλων χειλέων και η απουσία της τρίχωσης, καθώς και η ατροφία του κόλπου λόγω της απουσίας γυναικείων ορμονών ευνοούν την ανάπτυξη φλεγμονών, όταν η υγιεινή της περιοχής δεν είναι η κατάλληλη.
Εκτός από τις μολύνσεις που οφείλονται σε κακή υγιεινή δυστυχώς αρκετές και μάλιστα αυτές που οφείλονται σε αυστηρώς σεξουαλικά μεταδιδόμενα μικρόβια, μεταδίδονται στα παιδιά μέσα στο σπίτι τους, είτε από άγνοια είτε ευτυχώς σπάνια από σεξουαλική κακοποίηση.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά συχνά πιάνουν τα γεννητικά τους όργανα με τα χέρια τους που μπορεί να μεταφέρουν εκεί μικρόβια όταν υπάρχει μια φλεγμονή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (πχ. Αμυγδαλίτιδα). Μερικές φορές μπορεί και να τοποθετούν ξένα σώματα στον κόλπο τους, από τα ίδια ή από ενήλικες ή άλλα παιδιά του περιβάλλοντός τους, με συνέπεια τραυματισμούς και φλεγμονές που συνήθως επιμένουν και υποτροπιάζουν παρά τη θεραπεία. Σπάνια κάποιες ανωμαλίες κατασκευής του γεννητικού πόρου μπορεί να ευνοούν την ανάπτυξη λοιμώξεων σε προηβικά κοριτσάκια.

Σε κοπέλες μετά την εμφάνιση της ήβης, η δράση των γυναικείων ορμονών ωριμάζει το επιθήλιο του κόλπου και αυτή η έλλειψη ατροφίας μαζί με την αλλαγή του ph και την ανάπτυξη του φυσιολογικού κολποβακτηριδίου,  κάνουν ισχυρότερη την τοπική άμυνα απέναντι στα μικρόβια. Όμως η εμφάνιση της εμμηνορρυσίας με την παρουσία αίματος στον κόλπο προσφέρει συνθήκες ιδανικές για την ανάπτυξη των μικροβίων, έτσι ώστε η σχολαστική υγιεινή, ιδίως τις ημέρες της περιόδου, να επιβάλλεται για να αποφευχθούν οι μολύνσεις.

Οι πρώιμες σεξουαλικές σχέσεις και η κακή πληροφόρηση ή αδιαφορία για τη χρήση ελάχιστου προφυλακτικού έχει σαν συνέπεια οι μολύνσεις από σεξουαλικά μεταδιδόμενα μικρόβια όπως οι ιοί του έρπητα και HPV, τα χλαμύδια, τα μυκοπλάσματα και  ευτυχώς ακόμα σπάνια σε εμάς, ο HIV.

Κλινική εικόνα
Πώς εμφανίζονται οι μολύνσεις του αιδοίου και του κόλπου; Η εκδήλωσή τους είναι διαφορετική κάθε φορά και μπορεί να ποικίλλει από απλή ερυθρότητα μέχρι σοβαρή φλεγμονή των μικρών και μεγάλων χειλέων, των μηροβουβωνικών πτυχών ή και περιπρωκτικά. Συνήθως υπάρχει έκκριμα από τον κόλπο, που μπορεί να είναι από λευκό ή υποκίτρινο έως πράσινο ή και αιματηρό, πυώδες ή και δύσοσμο.

Η εκτίμηση της κλινικής εικόνας από τον ειδικό είναι πολύ σημαντική για την πιθανολόγηση των αιτιών και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, καθώς και για την αναγνώριση ειδικών φλεγμονών όπως πχ. Ο έρπης ή τα οξυτενή κονδυλώματα. Η ύπαρξη αίματος στην κολπική έκκριση, όταν δεν δικαιολογείται από ορμονικά αίτια ή τραυματισμό, πρέπει να θέτει την υποψία ξένου σώματος ή παρασίτωσης και να διερευνάται κατάλληλα.

Θεραπεία
Η θεραπεία ακολουθεί τις υποδείξεις του αντιβιογράμματος. Διεθνώς επιλέγονται θεραπευτικά σχήματα επιτρεπόμενα για παιδιά, με τις λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, συνυπολογίζοντας πάντα την ηλικία της ασθενούς, το σωματικό βάρος και το ιστορικό της.
Τα αντιβιοτικά χορηγούνται σε μορφή σιροπιού ή διαλυόμενου σκευάσματος. Κολπικές πλύσεις δεν συνιστώνται, όχι μόνο γιατί πρακτικά δεν μπορούν να εφαρμοστούν αλλά και γιατί σπάνια προσφέρουν σημαντικό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αντιθέτως, μπορεί να αλλοιώσουν την χλωρίδα του κόλπου.

Η υγιεινή της περιοχής είναι πρωταρχικής σημασίας και απόψεις όπως «δεν χρησιμοποιώ σαπούνι γιατί χαλάει η χλωρίδα» ή «δεν πλένομαι γιατί σταματά η περίοδος» δεν έχουν καμία επιστημονική βάση. Η επιμελής καθαριότητα μετά την κένωση είναι αυτονόητη.

Η χρήση βαμβακερών εσωρούχων, η χρήση ιματισμού αποκλειστικά για κάθε κορίτσι της οικογένειας (όχι ανταλλαγή εσωρούχων, μαγιό, πετσετών κλπ.), οι πλύσεις των εσωρούχων και ειδών υγιεινής χωριστά από τα λοιπά μέλη της οικογένειας καθώς και η αυστηρή καθαριότητα των χώρων υγιεινής, προφυλάσσει από ενδοοικογενειακές μολύνσεις και αναμολύνσεις.

Η προσφυγή στον ειδικό επιβάλλεται να είναι άμεση ώστε να μην διαιωνίζεται ένα ενοχλητικό πρόβλημα και να προφυλάσσεται η μικρή ασθενής και το περιβάλλον της από πιθανές επιπλοκές.

Πηγή: Χατζηπαύλου Βασιλική,
Γυναικολόγος