10 βήματα για να σταματήσετε ένα παιδί να λέει ψέματα!

Είναι σύνηθες τα παιδιά (και οι ενήλικες) να λένε ψέματα μερικές φορές και αν αυτό συμβαίνει περιστασιακά συνήθως δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχία. Ωστόσο, όταν το ψέμα γίνεται συχνό φαινόμενο, μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντικό πρόβλημα. Ένα μεγάλο ζήτημα είναι ότι αν το παιδί σας είναι γνωστό ότι λέει ψέματα, τότε μπορεί να μην το πιστεύετε όταν λέει την αλήθεια. Το να διδάξετε στο παιδί σας την αξία του να λέει την αλήθεια καθιερώνει τη σημασία της προσωπικής ευθύνης, της εμπιστοσύνης και της φροντίδας.

Από την προσχολική ηλικία και μετά, τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν το ψέμα για διάφορους φιλο-κοινωνικούς και κρυφούς σκοπούς, χρησιμοποιώντας αυξανόμενη πολυπλοκότητα όσο μεγαλώνουν. Το ψέμα μπορεί να γίνει κακή συνήθεια όταν τα παιδιά βλέπουν ότι είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να ξεφύγουν από τα προβλήματα ή να αποφύγουν την ευθύνη. Έτσι, όταν το παιδί σας λέει ένα ψέμα, απευθυνθείτε σε αυτό με ευθύ τρόπο και αποθαρρύνετε το από το να το ξανακάνει.

Εδώ είναι 10 στρατηγικές που εμποδίζουν ένα παιδί να λέει ψέματα. 

Κάντε το «λέω την αλήθεια» κανόνα του σπιτιού.

Ως μέρος των κανόνων και των αξιών της οικογένειάς σας, δημιουργήστε έναν σαφή κανόνα που τονίζει τη σημασία της ειλικρίνειας και της αληθινής επικοινωνίας. Αυτό θα διασφαλίσει ότι τα παιδιά σας θα καταλάβουν ότι εκτιμάτε την αλήθεια, ακόμα και όταν είναι δύσκολο να την πείτε. Μιλήστε για τα διαφορετικά είδη ψεμάτων και τη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει κάθε είδος. Εξηγήστε τους διάφορους λόγους που οι άνθρωποι λένε ψέματα και γιατί περιμένετε ειλικρίνεια.

Πώς πρέπει να αντιδράτε όταν τα παιδιά λένε ψέματα;

Πρότυπο Ειλικρίνειας.

Γίνετε πρότυπο για τη συμπεριφορά που θέλετε να δείτε από το παιδί σας—αυτό σημαίνει να λέτε την αλήθεια όλη την ώρα. Τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα «μικρά λευκά ψέματα» από τα άλλα ψέματα. Επομένως, μην λέτε ψέματα για την ηλικία του παιδιού σας για να του πάρετε το φθηνότερο γεύμα σε ένα εστιατόριο και μην πείτε ότι δεν αισθάνεστε καλά για να ξεφύγετε από μια κοινωνική δέσμευση που δεν θέλετε να παρακολουθήσετε. Το παιδί σας θα μιμηθεί αυτό που σας παρακολουθεί να κάνετε. 

Συζητήστε τη σημασία του να λέμε την αλήθεια εναντίον του ψέματος.

Ανεξάρτητα από το πόσο χρονών είναι το παιδί σας, είναι σημαντικό να εξηγήσετε τη διαφορά μεταξύ του να λέτε την αλήθεια και να λέτε ένα ψέμα. Να γνωρίζετε, ωστόσο, ότι μέχρι την ηλικία των τεσσάρων περίπου ετών, τα μικρά παιδιά δεν θα καταλάβουν πλήρως τη διαφορά μεταξύ ψέματος και αλήθειας.

Με τα μικρά παιδιά, μπορεί να είναι χρήσιμο να λέμε πράγματα όπως: "Αν έλεγα ότι ο ουρανός ήταν πράσινος, θα ήταν αλήθεια ή ψέμα;" Μιλήστε για τις πιθανές συνέπειες του να είσαι ανέντιμος, όπως ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν να πιστεύουν αυτό που λες.

Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να ανακοινώνουν, "Αυτό είναι ένα άσχημο πουκάμισο" ή "Έχεις σπυράκια", μόνο και μόνο επειδή είναι ειλικρινές. Η εξισορρόπηση της ειλικρίνειας με τη συμπόνια είναι μια εξελιγμένη κοινωνική δεξιότητα την οποία θα πρέπει να ξεκινήσετε να δουλεύετε νωρίς με τα παιδιά σας.

Επιπλέον, μιλήστε στο παιδί σας για το τι θα συμβεί αν το πιάσουν να λέει ψέματα. Η συζήτηση των συνεπειών που θα έχει ένα ψέμα προτού συμβεί μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά και επίσης θα σας βοηθήσει και τους δύο να ξέρετε ακριβώς τι πρέπει να κάνετε εάν/όταν συμβεί ψέμα.

Πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για το ψέμα.

Διακρίνετε τον λόγο για το ψέμα.

Υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά λένε ψέματα είναι η φαντασίωση, η καυχησιολογία και η πρόληψη αρνητικών συνεπειών. Όταν διακρίνετε τον πιθανό λόγο για το ψέμα, μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε ένα σχέδιο για να ανταποκριθείτε σε αυτό.

• Φαντασία.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας λένε συχνά ψέματα φαντασίας. Εάν το παιδί σας πει: «Πήγα στο φεγγάρι χθες το βράδυ», ρωτήστε, «Είναι κάτι που είναι αλήθεια; Ή κάτι που θα ήθελες να ισχύει;» Αυτό μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Ωστόσο, εάν το παιδί σας παίζει απλώς προσποιούμενο, δεν πειράζει να αφεθείτε στη φαντασία — εφόσον όλοι γνωρίζουν ότι είναι φαντασία και όχι πραγματικότητα.

• Κομπορρημοσύνη.

Εάν ένα παιδί λέει ψέματα επειδή καυχιέται, μπορεί να είναι επειδή έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή θέλει να κερδίσει την προσοχή. Μπορεί να ωφεληθούν από την εκμάθηση νέων κοινωνικών δεξιοτήτων και από τη συμμετοχή σε θετικές δραστηριότητες για να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους.

• Αποφυγή ευθύνης.

Πολλά παιδιά λένε μερικές φορές ψέματα για να ξεφύγουν από τα προβλήματα. Είναι σημαντικό τα ψέματά τους να μην είναι επιτυχημένα. Αντίθετα, ξεκαθαρίστε στα παιδιά σας ότι θα ελέγξετε ξανά τα γεγονότα. Ένα άλλο στοιχείο της χρήσης ψεμάτων για την αποφυγή της ευθύνης είναι ότι τα παιδιά μπορεί να χρησιμοποιούν το ψέμα για να αντιμετωπίσουν τις προσδοκίες τους ή για να κάνουν αυτό που θέλουν. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ψέματα παράλειψης, αγνοίας ή μερικών αληθειών, όπως ένα παιδί που μπορεί να ισχυριστεί ότι χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το μπάνιο για να βγει από το ξεφόρτωμα του πλυντηρίου πιάτων—μπορεί να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα αλλά μετά να μην επιστρέψει ποτέ στην κουζίνα.

• ΔΕΠΥ

Επιπλέον, να γνωρίζετε ότι τα παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD) είναι πιο επιρρεπή στο ψέμα. Τα κοινά συμπτώματα του ΔΕΠΥ της λήθης, της παρορμητικότητας και της αποδιοργάνωσης μπορεί να οδηγήσουν σε προδιάθεση για ανεντιμότητα — που συχνά μεγεθύνεται από παρεξηγήσεις.

Για παράδειγμα, μπορεί να ζητήσετε από ένα παιδί να αφήσει τα παιχνίδια του και, όταν δεν το έχει κάνει, μπορεί να επιμείνει πεισματικά ότι δεν του είπατε ποτέ να το κάνει. Αυτό μπορεί να μην είναι πραγματικά ψέμα—μπορεί να έχουν ξεχάσει την οδηγία σας.

Ωστόσο, μην αφήσετε τη διάγνωσή να γίνει τροχοπέδη. Απλώς να έχετε κατά νου πώς η ΔΕΠΥ μπορεί να επηρεάσει την ειλικρίνεια του παιδιού σας και να στοχεύσετε στο να ενισχύσετε τις δεξιότητες και την υποστήριξη που μπορεί να χρειαστεί.

• Προειδοποιώ.

Δώστε στα παιδιά μια προειδοποίηση όταν είστε αρκετά σίγουροι ότι τα πιάσατε να λένε ψέμα. Για παράδειγμα, πείτε ήρεμα: «Θα σου δώσω άλλη μια ευκαιρία να μου πεις την αλήθεια. Αν σε πιάσω να λες ψέματα, θα υπάρξουν συνέπειες».

Είναι επίσης χρήσιμο να επαναλάβουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες για αυτό. Εστιάστε όμως στη διδασκαλία της υπευθυνότητας και της ειλικρίνειας, αντί να κατηγορείτε ή να ντροπιάζετε το παιδί σας. Το να διατηρείτε τον τόνο σας ήρεμο και συμπονετικό βοηθά επίσης. Εάν είστε θυμωμένοι, φωνάζοντας ή απειλώντας, το παιδί σας θα αισθάνεται λιγότερο άνετα.

• Παρέχετε μια επιπλέον συνέπεια.

Δώστε στο παιδί σας μια επιπλέον συνέπεια όταν το πιάσετε να λέει ψέματα. Για παράδειγμα, αντί να τους παίρνετε απλώς τα ηλεκτρονικά τους για την ημέρα, δώστε τους επίσης να κάνουν επιπλέον δουλειές.

Βεβαιωθείτε ότι η συνέπεια είναι κατάλληλη και δίκαιη. Αποφύγετε τον πειρασμό να υπερβείτε τα όρια. Εάν είστε επιρρεπείς σε υπερβολικές αντιδράσεις, το παιδί σας είναι πιθανό να φύγει σκεπτόμενο πόσο άδικος είναι ο γονέας του αντί να εστιάσει στο παράπτωμά του.

• Συζητήστε για τις φυσικές συνέπειες.

Μιλήστε στο παιδί σας για τις φυσικές συνέπειες του ψέματος. Εξηγήστε ότι η ανεντιμότητα θα σας δυσκολέψει να τα πιστέψετε την επόμενη φορά, ακόμα και όταν λένε την αλήθεια. Ακόμα είναι καλό να γνωρίζουν πως οι άλλοι άνθρωποι δεν τείνουν να συμπαθούν ή να εμπιστεύονται άτομα που είναι γνωστό ότι λένε ψέματα.

• Ενισχύστε την ειλικρίνεια.

Πιάστε το παιδί σας να λέει την αλήθεια και δώστε θετική ενίσχυση. Επαινέστε τους λέγοντας: «Ξέρω ότι πρέπει να ήταν δύσκολο να μου πεις ότι έσπασες αυτό το πιάτο, αλλά είμαι τόσο χαρούμενος που επέλεξες να είσαι ειλικρινείς σχετικά με αυτό».

Βοηθήστε το παιδί σας να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη.

Εάν το παιδί σας έχει μια κακή συνήθεια να λέει ψέματα, αναπτύξτε ένα σχέδιο για να το βοηθήσετε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη που του έχετε. Για παράδειγμα, δημιουργήστε ένα συμβόλαιο συμπεριφοράς που συνδέει περισσότερα προνόμια με την ειλικρίνεια. Όταν πουν την αλήθεια, θα είναι ένα βήμα πιο κοντά στο να κερδίσουν περισσότερα προνόμια.

Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια.

Υπάρχουν φορές που το ψέμα μπορεί να γίνει σοβαρό πρόβλημα για τα παιδιά. Εάν το ψέμα του παιδιού σας φαίνεται να είναι παθολογικό ή προκαλεί προβλήματα στο παιδί σας στο σχολείο ή με τους συνομηλίκους σας, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια για να αντιμετωπίσετε αυτή τη συμπεριφορά.

Όλα τα παιδία λένε ψέματα περιστασιακά αλλά αν ως γονείς καταλάβετε πως το παιδί σας το έχει κάνει συνήθεια είναι καλό να εντοπίσετε το λόγο και να το αντιμετωπίσετε από πολύ νωρίς καθώς αυτό μπορεί να αποβεί καθοριστικό στην ζωή του ως ενήλικας.