Το παιδί στην Α΄ τάξη του Δημοτικού.

Το πρώτο κουδούνι της σχολικής τους ζωής χτύπησε πριν από ένα μήνα περίπου. Τα παιδιά της Α’ δημοτικού βρέθηκαν αντιμέτωπα με τη νέα πραγματικότητα. Έκατσαν πρώτη φορά στα θρανία του «μεγάλου σχολείου» και εκεί θα γνωρίσουν σιγά - σιγά τον καινούργιο τους δάσκαλο, άλλους συμμαθητές, νέα βιβλία.

Με υπομονή

Τα «πρωτάκια» καλούνται να αντεπεξέλθουν στα καινούργια τους σχολικά καθήκοντα και κάτι τέτοιο χρειάζεται υπομονή και επιμονή τόσο από την πλευρά των γονέων όσο και από τον δάσκαλο. Η προσαρμογή στο σχολικό περιβάλλον δεν είναι εύκολη υπόθεση για όλους. Τα «πρωτάκια» καλούνται να αντεπεξέλθουν στα καινούργια τους σχολικά καθήκοντα και κάτι τέτοιο χρειάζεται υπομονή και επιμονή τόσο από την πλευρά των γονέων όσο και από τον δάσκαλο.
«Η πρώτη δημοτικού είναι κομβικό σημείο στη ζωή μας γιατί σηματοδοτείται η αρχή των σχολικών καθηκόντων και απαιτήσεων για το παιδί. Θα αρχίσει δηλαδή σταδιακά να αποκτά συστηματικές γνώσεις που θα γίνονται με την πάροδο του χρόνου πολύπλοκες και κάποιες φορές ενδεχομένως δεν θα είναι και ιδιαίτερα ευχάριστες για το ίδιο.

Αντιδράσεις
Συνήθως το παιδί μέσα σε δέκα, δεκαπέντε ημέρες έχει προσαρμοστεί στο νέο του περιβάλλον, επειδή έχει προηγηθεί η φοίτησή του στον παιδικό σταθμό και στο νηπιαγωγείο. Υπάρχουν όμως παιδιά, συνήθως εκείνα που είναι υπερπροστατευμένα, τα οποία αντιδρούν αρνητικά στην πρώτη τάξη», λέει στο «Έθνος» η Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, το παιδί με την είσοδό του στο δημοτικό αλλάζει τις συνήθειές του με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις να δημιουργηθεί άρνηση, ακόμη και φοβία, για το σχολείο.
Οι μικροί μαθητές περνούν από τον προφορικό λόγο στον γραπτό, είναι υποχρεωμένοι να κάθονται και να παρακολουθούν με προσοχή τον δάσκαλο, να μοιράζονται τον χώρο με πρόσωπα που δεν τους είναι οικεία και στο τέλος της ημέρας να παίρνουν «δουλειά» στο σπίτι.
«Υπάρχουν παιδιά τα οποία παρουσιάζουν άρνηση για το σχολείο. Αν και στις μέρες μας είναι λίγα τα περιστατικά αυτά γιατί τα περισσότερα παιδάκια έχουν συνηθίσει τη φοίτηση στον παιδικό σταθμό και στο νηπιαγωγείο, όταν συμβεί κάτι τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί αμέσως», προσθέτει η κ. Καππάτου.

Τα συμπτώματα και ο ρόλος των γονιών
1. Η άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Κατ’ αρχάς το παιδί παρουσιάζει έντονες αντιδράσεις άγχους ή πανικού στην προσπάθεια του γονιού να το πείσει να πάει στο σχολείο. Υπόσχεται ότι θα πάει την επόμενη μέρα για να κερδίσει χρόνο, κλείνεται στο δωμάτιο, κλαίει και ουρλιάζει. Πολλές φορές γίνεται επιθετικό προς τους γονείς του.

2. Σε μερικές περιπτώσεις διαμαρτύρεται για σωματικά συμπτώματα, όπως πόνους στην κοιλιά. Όταν οι γονείς το πηγαίνουν στον παιδίατρο δεν διαπιστώνουν κάτι οργανικό.

3. Μπορούν να παρατηρηθούν κι άλλα συμπτώματα, όπως εμετοί ή παλινδρόμηση σε προηγούμενο στάδιο όπως η ούρηση και οι νυχτερινοί εφιάλτες. Επίσης μπορεί να αρνείται να φάει. «Το άγχος του παιδιού παίρνει μια δραματική τροπή. Του δημιουργείται πανικός στην ιδέα ότι θα πάει σχολείο. Πολλές φορές αυτή η άρνηση απορρέει και από υπερβολικές απαιτήσεις των γονέων. Ο γονιός πρέπει αμέσως να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Τα παιδιά με σχολική φοβία φαίνονται αρκετά εξαρτημένα και δεν είναι πολύ κοινωνικά. Όταν βρίσκονται μακριά από την οικογένεια είναι δειλά και συνεσταλμένα.

Μέτρα... θεραπείας
Οι ειδικοί τονίζουν ότι αν οι γονείς χειριστούν μία τέτοια κατάσταση σωστά μπορεί μέσα στις πρώτες μέρες να ξεπεραστεί. Συγκεκριμένα οι γονείς:

Από τη στιγμή που το παιδί παρουσιάσει τέτοιου είδους προβλήματα, είναι πολύ σημαντικό να μη μείνει στο σπίτι. Όταν λείπει συχνά από το σχολείο, του δημιουργούνται κενά και ενισχύονται οι δυσκολίες.
Μόλις αντιληφθούν το πρόβλημα, να ενημερώσουν αμέσως τον δάσκαλό του. Η προτροπή και ο έπαινος θα το βοηθήσουν σημαντικά.
Αν αντιδρά πολύ έντονα, να ξεκινήσουν σταδιακά πρόγραμμα επιστροφής και ενθάρρυνσής του, σε συνεργασία με κάποιον ειδικό. Να αποφεύγουν να δείχνουν οι ίδιοι το άγχος που έχουν. Αν διαπιστώσουν ότι έπειτα από κάποιες μέρες το παιδί συνεχίζει να συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει αμέσως να ζητήσουν βοήθεια.

Πρόκληση για τον δάσκαλο
Η συμπεριφορά των δασκάλων είναι σημαντική. Ο δάσκαλος πρέπει να έχει υπομονή, να προσπαθεί να είναι γλυκός μαζί τους, να έχει στο μυαλό του να τα οριοθετήσει σταδιακά και να τα βοηθήσει για να δεχτούν ότι θα έχουν κάποιες εργασίες στο σπίτι. «Το διάβασμα ειδικά στην Α’ δημοτικού πρέπει να είναι από μισή έως μία ώρα. Είναι λάθος κατεύθυνση να μην παίζει το παιδί. Είναι σε μια ηλικία όπου η φαντασία του είναι παραγωγική και μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει να αντιμετωπίζει τα συναισθήματά του, τις δυσκολίες του κ.λπ.», συμπληρώνει η Αλεξάνδρα Καππάτου.

Προσαρμογή
Η συνεργασία του γονέα με τον δάσκαλο είναι απαραίτητη γιατί, εκτός των άλλων, η πρώτη τάξη μπορεί να αποκαλύψει πιθανές δυσκολίες που μπορεί να έχει το παιδί. Όταν το παιδί περνάει από τον προφορικό στον γραπτό λόγο, τα όποια προβλήματα φαίνονται πιο έντονα.

Δηλαδή φαίνεται πόσο εύκολα συγκεντρώνεται, πόσο κρατάει η συγκέντρωσή του, αν μπορεί εύκολα να μάθει να διαβάζει, αν μπορεί να αντιγράψει από τον πίνακα.
Ίσως αποκαλυφθούν προβλήματα ωριμότητας ή ακόμη και μαθησιακά προβλήματα τα οποία χρήζουν αντιμετώπισης.

Η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι μία ιδιαίτερα αγχογόνα κατάσταση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να έρχονται τα παιδιά σε πρώτη επαφή με το περιβάλλον του δημοτικού από τον τελευταίο μήνα του νηπιαγωγείου. Η πρώτη εβδομάδα πρέπει να είναι εβδομάδα προσαρμογής. Ο δάσκαλος να ξεναγεί τα παιδιά στους χώρους του σχολείου.

 «Άλλωστε ένα χαμόγελο είναι το καλύτερο φάρμακο για το παιδί».