Γιατί το παιδί μου να μάθει μουσική?

Mουσική, Μια Μούσα Μέσα Σου.

Μουσική! Μία μούσα που θα σε ακολουθεί πάντα. Αλλά ας πιάσουμε από την αρχή τη γνωριμία. 

Αν μπορούσαμε να δώσουμε ένα δώρο στην ψυχή του παιδιού μας με ένα μαγικό τρόπο, δεν θα υπήρχε γονιός που δεν θα το έκανε. 

Ας ονειρευτούμε για λίγο…

Φαντάσου, την ώρα που κρατάς αγκαλιά το μωρό σου, εκεί δίπλα όπου ο πρώτος χτύπος της καρδιάς του αντηχεί, μια ενέργεια, που την λέμε μούσα, φυσώντας απαλά, να χαρίσει στο πλάσμα αυτό, το δώρο της έκφρασης. Να έχει προικιστεί, να μπορεί σε όλη του ζωή αυτό που νιώθει να το υλοποιεί και κάθε του συναίσθημα να το εξωτερικεύει. 

Να μπορεί τις αγωνίες του, τους προβληματισμούς του, την αγάπη, τη λύπη, τη χαρά και όλη του την πολυδιάστατη ψυχή του, να την απεγκλωβίσει από το σώμα του και να την κάνει τέχνη. 

Αυτό ευχόντουσαν οι αρχαίοι Έλληνες και μυθολογικά γεννήθηκαν οι μούσες, που με πνοή θεϊκή, έγερναν πάνω σ΄έναν άνθρωπο κατά τη γέννηση του και του χάριζαν το ωραιότερο δώρο. 

Γι’ αυτό, την εποχή εκείνη, στην εκπαίδευση του μαθητή απαραίτητα, διδάσκονταν άθληση (υγεία), μαθηματικά (αντίληψη), φιλοσοφία (πνεύμα) και μουσική (ψυχή).

Ερχόμαστε στη σύγχρονη κοινωνία, το τώρα. Πολλά άλλαξαν σε σχέση με τότε. Η τεχνολογία κυριαρχεί, ο ρυθμός με τον οποίο ζούμε είναι ταχύτερος από κάθε άλλη εποχή, οι επαγγελματικές απαιτήσεις είναι τεράστιες και οι κοινωνίες χάνουν, όλο και πιο πολύ την φυσική, αληθινή επαφή των ατόμων. 

Ένα πράγμα δεν έχει αλλάξει από τότε και αυτό είναι η ανάγκη του ανθρώπου να εκφράζεται, σε όποια μορφή κοινωνίας και αν ζει και σε όποια εποχή έχει υπάρξει. 

Κάθε γονιός θέλει να προσφέρει στο παιδί του ερεθίσματα και τρόπους που θα βοηθήσουν στην σωστή ανάπτυξή του. 

Ο άνθρωπος, ένας πολύπλοκος μηχανισμός, έχει ανάγκη να τροφοδοτείται καθημερινά σωματικά, πνευματικά και ψυχικά ώστε να ισορροπεί και αυτή η διαδικασία θα τον ακολουθεί σε όλη του τη ζωή. 

Έτσι μαθαίνει να φροντίζει το σώμα του, τρώγοντας σωστά, κάνοντας άθληση από νωρίς ώστε αυτή η συνήθεια να τον διατηρεί υγιή καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωή του. 

Μαθαίνει να ανακαλύπτει τη γνώση και να δέχεται αγάπη μέσα από το πρώτο θεμελιώδες περιβάλλον που είναι η οικογένεια  και ύστερα, στο σχολείο που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος κοινωνικός κύκλος, αποκτά κριτική σκέψη, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, περισσότερες γνώσεις που θα το βοηθήσουν να προετοιμαστεί και αργότερα να ενταχθεί στον τρίτο και μακροβιότερο κύκλο, την ενήλικη κοινωνία.  

Πάνω απ΄ όλα, στη ζωή του, θα έρθει αντιμέτωπος με την ψυχική του κατάσταση, αντίληψη και ερμηνεία, θα βιώνει τα συναισθήματά του, τα οποία τον καθιστούν μοναδικό ασχέτως,  επαγγέλματος, κοινωνικής τάξης κτλ. Η ψυχική του ισορροπία καθορίζεται από διάφορους παράγοντες. Η μουσική είναι μια σίγουρη γέφυρα επικοινωνίας.  

Γιατί το παιδί μου να κάνει μουσική?

Θα αναλύσουμε το δώρο αυτό, αλλά πριν αρχίσουμε, φανταστείτε ένα δώρο που καθώς το ανοίγεις βρίσκεις ένα μικρότερο κουτί μέσα του και όταν ανοίγεις και αυτό, βρίσκεις ακόμα ένα μικρότερο… και το κάθε κουτί σου προσφέρει ένα διαφορετικό δώρο που όταν τα ανοίξεις όλα και τα ενώσεις σου έχει χαριστεί το απόλυτο δώρο.. 

Το μεγάλο κουτί έχει τη λέξη ΠΑΙΖΩ.

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο στον κόσμο για ένα παιδί από το να μπορεί να παίζει. Η όποια γνώση εισαχθεί στον άνθρωπο με τη διαδικασία του παιχνιδιού, αφομοιώνεται ευχάριστα, νιώθοντας να μην έχει κόπο. Καθώς μεγαλώνουμε, σταματάμε να παίζουμε. Ο μουσικός όχι. Αυτό το παιχνίδι συνεχίζεται στην εφηβεία, κάνοντας αυτή την περίοδο διαχειρίσιμη και στην ενήλικη του ζωή, ο καλλιτέχνης διατηρεί την παιδική του ψυχή αθάνατη. 

Το δεύτερο κουτί έχει τη λέξη ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ. 

Η ίδια η μουσική για να παιχτεί σε αναγκάζει να βρεις τα συναισθήματά σου, όπως λέξεις απλές που κάποτε ένιωσες, χαρά, λύπη κτλ. Καθώς μεγαλώνεις ανακαλύπτεις περισσότερα συναισθήματα, τα οποία χρησιμοποιείς στην επαφή σου με την τέχνη. Έτσι γνωρίζεις τον εαυτό σου και δημιουργείς μια βιβλιοθήκη συναισθημάτων που ανατρέχεις κάθε στιγμή της ερμηνείας σου, ανακαλύπτοντας καλύτερα το ποιος είσαι και πως νιώθεις. 

Το τρίτο κουτί έχει τη λέξη ΕΚΦΡΑΣΗ.

Όλα τα συναισθήματα που τοποθετείς στη βιβλιοθήκη σου, τα εκφράζεις μέσα από ένα μουσικό όργανο. Για να παίξεις οποιοδήποτε κομμάτι χρησιμοποιείς μια σύνθεση συναισθημάτων ώστε να φτάσεις στο αποτέλεσμα που επιθυμείς. Αν για παράδειγμα ερμηνεύεις ένα χαρούμενο κομμάτι θα ψάξεις μέσα σου τη χαρά, τη ζωντάνια, την ευτυχία κτλ. Αν αντιθέτως ερμηνεύεις ένα λυπημένο κομμάτι θα αναζητήσεις τη λύπη, την μοναξιά, τη θλίψη, τη σιωπή κτλ. Η έκφρασή τους, ελευθερώνει τον ψυχισμό σου και έτσι, αποσυμπιέζεται η στιγμή σου, κατανοώντας τον εαυτό σου βαθύτερα, χωρίς να ντρέπεσαι μιας και ο ήχος ταξιδεύει για εσένα πρώτα από όλα αφού τον παράγεις, αλλά προσφέρεται και απλόχερα στους γύρω σου. 

Το τέταρτο κουτί έχει τη λέξη ΦΑΝΤΑΣΙΑ. 

Για να εκφράσεις όλα αυτά τα συναισθήματα που προκαλούνται, δημιουργείς με φαντασία κόσμους και περιβάλλοντες χώρους, που δεν έχουν καμία σχέση με τον υπαρκτό δωμάτιο που βρίσκεσαι. Μπαίνεις σ΄έναν κόσμο δικό σου, με δικούς σου κανόνες που διαφυλάττεις στη ψυχή σου και κανένας άλλος δεν μπορεί να μπει. Μια πόρτα της φαντασίας σου ανοίγει διαγράφοντας τη δική σου πορεία. Το δικό σου ηχητικό παραμύθι. Οι ακροατές έχουν την τύχη να το ακούνε, εσύ έχεις την ευτυχία να το δημιουργείς. Η φαντασία πυροδοτείται κάθε φορά και πιο πολύ και η ψυχή γεύεται τη μοναδικότητά σου. Η ψυχική ανάταση έχει ξεκινήσει την πορεία της και δεν υπάρχει κανένας να εμποδίσει το όνειρο που βιώνεις. 

Το πέμπτο κουτί έχει τη λέξη ΧΡΟΝΟΣ. 

Πόσες φορές δεν ποθήσαμε να σταματήσουμε για λίγο τον χρόνο να απολαύσουμε τη στιγμή? Σαν μουσικός σου δίνεται η ευκαιρία να αλλάξεις ακόμα και να σταματήσεις την ταχύτητα του κόσμου γύρω σου με το συμβατικό του ρολόι. Για να μελετήσεις, να παίξεις μουσική αναγκάζεσαι να ορίσεις εσύ το χρόνο που θα ερμηνεύσεις. Ένα μουσικό κομμάτι θα σε οδηγήσει σε έναν ρυθμικό χαρακτήρα με έννοιες όπως largo/πολύ αργά, adante/περπατητά, presto assai/πολύ γρήγορα, vivace/ζωηρά κτλ. Γίνεσαι ο κυρίαρχος του χρόνου και βιώνεις τα συναισθήματα σου στον δικό σου χτύπο. Ο κόσμος της φαντασίας σου, αρχίζει να κινείται και ρέει, στον χτύπο τη δικής σου καρδιάς.  

Το έκτο κουτί έχει τη λέξη ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ. 

Πόσες φορές δεν προσπαθήσαμε να πειθαρχήσουμε καθιστώντας τον εαυτό μας με τιμωρία. Στη μουσική η λέξη πειθαρχία είναι συνυφασμένη με τη λέξη παιχνίδι. Παίζεις με κανόνες και μαθαίνεις να πειθαρχείς ευχάριστα. Για παράδειγμα σ΄ένα μουσικό κομμάτι πρέπει να μετρήσεις και να είσαι πιστός σε αυτή την αρχή μέχρι τέλους, έτσι, αυτόματα πειθαρχείς στο ρυθμό για το ωραίο αποτέλεσμα. Θα χρειαστεί να σταματήσεις σε μια παύση και έτσι θα πειθαρχήσεις στη σιωπή. Αν παίζεις με έναν άλλον μουσικό ταυτόχρονα, δημιουργείται η ανάγκη συγχρονισμού. Όλες αυτές οι αρχές πραγματοποιούνται χωρίς στρες, μόνο  παίζοντας. Μουσική, η πιο πειθαρχημένη ελευθερία. 

Το έβδομο κουτί έχει τη λέξη ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ.

Τί πιο όμορφο από το να μπορείς να μιλάς την παγκόσμια γλώσσα. Για όλους τους μουσικούς του κόσμου οι νότες είναι ίδιες. Η επικοινωνία δεν έχει σύνορα. Τα συναισθήματα κυριαρχούν και οι λέξεις φαίνονται φτωχές χωρίς καμία χρησιμότητα. Ο ήχος έχει τον πρώτο λόγο και στον αέρα ενώνονται και ανακυκλώνονται οι ψυχές των μουσικών. Νιώθουν ο ένας τον άλλον και γνωρίζονται μέσα από τα μάτια της καρδιάς. Οι έννοιες ξεχειλίζουν και στην παγκόσμια γλώσσα δε φαντάζει κανένα εμπόδιο επικοινωνίας. Δεν υπάρχουν φυλές γιατί η φυλή είναι μία. Η ομορφιά της τέχνης. 

Το όγδοο κουτί έχει τη λέξη ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ. 

Ανακαλύπτοντας τον τεράστιο άυλο κόσμο των συναισθημάτων και αφού έχεις τον έχεις κατανοήσει, αυτόματα γίνεσαι δέκτης στα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Τα αναγνωρίζεις και έτσι αντιλαμβάνεσαι τον συνάνθρωπό σου. Ο ψυχικός κόσμος δεν είναι ένα μυστήριο που φοβάσαι να καταλάβεις αλλά ο τρόπος να δημιουργηθούν γέφυρες στη συνύπαρξη των ανθρώπων.  Διατηρείται η ευαισθησία της παιδικής ηλικίας,  η οποία είναι απαραίτητη στην ενήλικη κοινωνική συναναστροφή. Ένας ευαίσθητος κόσμος ενηλίκων έχει ελπίδες να δημιουργήσει το σωστό περιβάλλον για τις επόμενες γενιές. Ένας σκληρός κόσμος θεωρεί την ευαισθησία αδυναμία, ένας σωστός κόσμος την θεωρεί, όπλο.  

Το ένατο κουτί έχει τη λέξη ΘΑΡΡΟΣ. 

Όταν παίζεις μουσική, αυτόματα εκτίθεσαι. Στην παιδική ηλικία το παιχνίδι μοιάζει να είναι στη φύση του παιδιού και έτσι νιώθει άνετα. Καθώς μεγαλώνουμε όμως επειδή αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική κριτική, κλεινόμαστε περισσότερο στον εαυτό μας γιατί η ελευθερία των συναισθημάτων, μας κάνει να ντρεπόμαστε. Ο μουσικός επειδή συνεχίζει να εκτίθεται σε όλη τη του τη ζωή, αποκτά μια προσωπικότητα που έχει οπλιστεί με θάρρος. Τα συναισθήματά του είναι η προέκταση του εαυτού του και τον διέπει η ανάγκη να τα προσφέρει. Διαχειρίζεται το άγχος του πάνω στη σκηνή είτε με τις συναυλίες είτε με τις εξετάσεις και αποδέχεται την στιγμή του ακόμα και αν αυτή δεν είναι πάντα η καλύτερη. Η κριτική που δέχεται είναι εποικοδομητική, τα  λάθη του είναι αφορμές για να γίνει καλύτερος και αυτή η αντίληψη γίνεται τρόπος ζωής στην καθημερινότητά του. 

Το δέκατο κουτί έχει τη λέξη ΦΙΛΙΑ.

Η φιλία που χτίζεται στην ανταλλαγή συναισθημάτων δεν μπορεί παρά να είναι αληθινή. Στην πορεία των σπουδών του, θα συναναστραφεί με όμοιους του. Παρέες παιδιών βιώνουν τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους στόχους προσπαθώντας να ανακαλύψουν όλα τα συναισθήματα, παίζοντας. Για χρόνια έχουν κοινό τρόπο επικοινωνίας με κώδικα δικό τους και τους δίνονται ευκαιρίες για ομαδικό παιχνίδι συμμετέχοντας σε ορχήστρες, συναυλίες, χορωδίες, παραστάσεις, συγκροτήματα. Μέσα στην ομάδα η μοναδικότητα του ατόμου, αφομοιώνεται και αποκτά σεβασμό και ενδιαφέρον το ότι τελικά κανένας δεν μοιάζει και αποδέχεσαι την διαφορετικότητα. 

Μπορεί ένας μουσικός να μη γίνει ποτέ γνωστός, μπορεί να σταματήσει τις σπουδές του στη μέση της πορείας, μπορεί απλά να παίζει μουσική κάποιες στιγμές στη ζωή του χωρίς να είναι η καθημερινότητά του. Το μόνο σίγουρο είναι πως μπαίνοντας στο μονοπάτι της τέχνης όσα βήματα και να κάνει έχει να κερδίσει δώρα. Δώρα που θα τον ακολουθούν σε όλη του τη ζωή και θα τον βοηθούν να αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. 

Ποιός μπορεί να κάνει μουσική?

Χωρίς δεύτερη σκέψη, όλοι. 

Ο κάθε άνθρωπος έχει συναισθήματα, άρα δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε κάποιον. 

Όπως δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε κάποια ηλικία. 

Η μουσική είναι τρόπος ζωής. 

Το δώρο αυτό, που έχει τόσα πολλά κουτιά μέσα του και χρειάζεται χρόνια ζύμωσης να τα αποκτήσεις όλα, γιατί το ένα υπάρχει μέσα στο άλλο και όχι το ένα δίπλα από το άλλο. Ανοίγουν χρόνο με το χρόνο, με υπομονή, ακόμα μια αρετή που θα κατακτήσεις. 

Αρκεί να βρεθεί ο δάσκαλος που θα θέλει να παίξει ξανά με το κάθε παιδί από την αρχή το δικό του παιχνίδι, μιας και κανένα παιδί δε μοιάζει με το άλλο. Άρα και η διαδρομή είναι μοναδική. 

Κάποια στιγμή, θα μιλήσουμε για την ευθύνη του δασκάλου και ποιός είναι ο σωστός δάσκαλος που θα γίνει οδηγός σ' ένα τόσο μεγάλο και ευαίσθητο ταξίδι. 

Η μουσική γεννιέται στην καρδιά σου, 

Ταξιδεύει στον αέρα,

Μαγικά κουνάει την ψυχή,

Ανεξήγητα παίζει στις χορδές των αισθήσεων,

Κατακλύζει τα συναισθήματα,

Και αποτυπώνεται η ύπαρξή…

Μια ενέργεια που κοιτάει μέσα σου.. Η άυλη τέχνη.. Η τέχνη της μουσικής. 

Για το giatimama.gr από την

Κατερίνα-Λουκία Γεράκη

Καθηγήτρια μουσικής προσχολικής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Καθηγήτρια κλασικού πιάνου, χορωδίας και θεωρητικών