Νεογέννητο, βρέφος. Συνήθεις ανησυχίες από γονείς
Ένα θεόσταλτο δώρο στην αγκαλιά σας και μια πλημμύρα συναισθημάτων στην καρδιά σας. Ευτυχία, υπερηφάνεια, θαυμασμός, δέος, ένταση, στρες,κούραση, νευρικότητα,ανησυχίες, ερωτηματικά. Πρέπει να εμπιστευτείτε το ένστικτό σας, αυτά που διαβάσατε στην αναμονή και συχνά δεν είναι ξεκάθαρα ή είναι αντικρουόμενα , όσα σας συμβουλεύουν συγγενείς και φίλοι, ή νοιώθετε φόβο και αμφιβολίες ακόμα και αν δεν είναι η πρώτη σας φορά, πως δεν κάνετε το σωστό και το καλύτερο για το μωρό σας.
ΜΗ ΠΑΝΙΚΟΒΑΛΛΕΣΤΕ. Επιλέξτε με προσοχή και σωστά κριτήρια τον παιδίατρό σας, που θα είναι ο πρεσβευτής του μωρού σας στην κοινωνία των μεγάλων , ο φίλος και ο συμπαραστάτης σας. Το κείμενο που ακολουθεί έχει στόχο τη σωστή πληροφόρηση σας μέσα από τεκμηριωμένη επιστημονική γνώση , αλλά και μακρόχρονη εμπειρία στη μαγευτική λεωφόρο της Παιδιατρικής επιστήμης.
Οι πρώτες εβδομάδες στο σπίτι: Συνήθεις προβληματισμοί
Πώς είναι το φυσιολογικό νεογέννητο;
Εχει ρόδινο χρώμα, το δέρμα του είναι απαλό, αδιαφανές, κάποτε με χνούδι ή ριτυδωμένο με απολέπιση (ξεφλούδισμα), αν έχει ηλικία κύησης πάνω από 39- 40 εβδομάδες. Κρατά τα πόδια και τα χέρια μαζεμένα και τα δάχτυλα κλειστά.
Αναπνέει από τη μύτη, έχει πολύ πιο συχνές αναπνοές( 30-40 το λεπτό) και συχνότερο καρδιακό παλμό (120 το λεπτό) από τους ενήλικες..Το κεφάλι είναι μεγάλο σε σύγκριση με το κορμί και τα άκρα κοντά. Oι πηγές ( πρόσθια και οπίσθια), είναι δύο μαλακά σημεία μπροστά στην κορυφή και και στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Βρίσκονται στο σημείο συνένωσης διαφόρων οστών που δημιουργούν το κρανίο. Η πρόσθια πηγή κλείνει μέχρι τον 18ο μήνα και η οπίσθια μέχρι τον 3ο-4ο μήνα.
Το χρώμα των ματιών κατά τη γέννηση μπορεί να αλλάξει και οριστικοποιείται στον 6ο μήνα. Τα αυτιά είναι πολύ μαλακά και εύκολα μπορεί να «τσαλακωθούν» από το κεφάλι.. Η κοιλιά φαίνεται μεγάλη και φουσκωμένη, επειδή οι μύες της είναι ακόμα πολύ αδύνατοι και αυτό είναι φυσιολογικό. Τα γεννητικά όργανα, φαίνονται μεγάλα και φουσκωμένα , αυτό οφείλεται στις ορμόνες της μαμάς και σύντομα θα υποχωρήσει..Η κεφαλή του πέους καλύπτεται από δέρμα, που λέγεται πόσθη, είναι φυσιολογικό να μην τραβιέται προς τα πίσω και δεν πρέπει να το δοκιμάζετε ποτέ. Το μωρό σας δεν έχει φίμωση.
Το νεογέννητο βλέπει, ακούει, γεύεται και μυρίζει. Γεννιέται με αντανακλαστικά. Συνηθίζει εύκολα σε ό,τι συμβαίνει στη ζωή του. Του αρέσει η αγκαλιά, θέλει συνήθως να κοιμάται πολύ, να τρώει συχνά, μπορεί να είναι γκρινιάρικο ή να κλαίει πολύ, δεν του αρέσει η πολλή ζέστη.
“Σημάδια” στον τοκετό (Birth marks)
Παρά το όνομά τους μερικά δεν είναι εμφανή στον τοκετό και εμφανίζονται σε λίγες εβδομάδες, κάποια εξαφανίζονται σταδιακά, τα περισσότερα είναι μόνιμα. Συνήθως είναι ακίνδυνα, κάποια χρειάζονται αντιμετώπιση για κοσμητικούς λόγους ή γιατί μεγαλώνουν γρήγορα. Λίγα μπορεί μπορεί να είναι σημάδι υποκείμενης νόσου.
Μογγολοειδείς ή Μοροειδείς κηλίδες: Μελανές ή μαύρες κηλίδες στους γλουτούς ή στην πλάτη που μοιάζουν με κτύπημα. Οφείλονται στην είσοδο στο δέρμα μελανινοκυττάρων. Υποχωρούν σταδιακά από μόνες τους.
Café au lait κηλίδες: Μελαγχρωματικές ή καστανογαλακτόχρωες κηλίδες ή πλάκες μικρότερες από 3 χιλιοστά., σε διάφορα σημεία του σώματος, χωρίς κλινική σημασία. Μεγαλύτερες από 4-6 εκατοστά ή πάνω από 6 κηλίδες χρειάζονται διερεύνηση.
Μελαγχρωματικός σπίλος: Σκουρόχρωμο σημάδι ποικίλλου μεγέθους, συνήθως στο τριχωτό δέρμα της κεφαλής ή στον κορμό, εμφανές στη γέννηση. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν καταλαμβάνει μεγάλη έκταση.
“Τσίμπημα του πελαργού” ή “φιλί του αγγέλου”: Κόκκινη κηλίδα στον αυχένα, στο σημείο που αρχίζουν τα μαλλιά, λόγω πλούσιας αιμάτωσης της περιοχής, στα βλέφαρα ή μεταξύ των φρυδιών στο μέτωπο. Δεν πρέπει να συγχέεται με το αιμαγγείωμα. Συνήθως αποχρωματίζεται και υποχωρεί σταδιακά από μόνο του.
Αιμαγγειώματα: Αγγειακές δυσπλασίες σε διάφορες περιοχές, στο 10% των νεογνών, συχνότερα στα κορίτσια. Εμφανίζονται σε μερικές εβδομάδες μετά τη γέννηση, μεγαλώνουν ως το τέλος του χρόνου και μετά συνήθως υποστρέφονται.Φαίνονται σα φράουλα ή γρατζουνιά, ή μαύρισμα ή είναι επίπεδα. Αν δεν υποχωρίσουν ή μεγαλώνουν γρήγορα ή δημιουργούν πιεστικά φαινόμενα γίνεται θεραπεία με laser. Aν υπάρχουν 3 ή περισσότερα, ή αιμαγγειώματα στο πρόσωπο, λαιμό ,κρανίο ή ημιμόριο του προσώπου απαιτείται ιατρική διερεύνηση.
Συνήθη“ αθώα” εξανθήματα
Κεχρίο (milia): Εμφανίζεται αμέσως μετά τη γέννηση, στη μύτη, μέτωπο, μάγουλα. Βλατίδες μεγέθους κεφαλής καρφίτσας, δε συρρέουν, αποτελούνται από υλικό της κερατίνης στιβάδας, εξαφανίζονται μέσα στις πρώτες εβδομάδες.
Ιδρώα: Εμφανίζεται τις 12 πρώτες ώρες ζωής, όπου υπάρχουν ιδρωτοποιοί αδένες, οφείλεται σε απόφραξη των απεκκριτικών οδών του ιδρώτα. Εξαφανίζεται την 1η εβδομάδα , αν το βρέφος δεν υπερθερμαίνεται.
Τοξικό ερύθημα: Το πιο ασταθές, καλόηθες παροδικό εξάνθημα, από τη 2η ημέρα έως την1η-2η εβδομάδα. Ακανόνιστες ερυθηματώδεις κηλίδες ή πλάκες σε διάφορα σημεία του σώματος, που περιέχουν μια κεντρική βλατιδοφυσαλίδα με λευκό ή κίτρινο υγρό. Διαρκεί λίγες ημέρες και εξαφανίζεται.
Νεογνική ακμή: Προσβάλλεται σχεδόν το 20 % των νεογνών, συχνότερα τα αγόρια. Οφείλεται σε διέγερση των σμηγματογόνων αδένων τους από τις ορμόνες της μητέρας. Κόκκινα σπυράκια στα μάγουλα, το μέτωπο και το πηγούνι, συνήθως τις τρεις πρώτες εβδομάδες. Υποχωρούν χωρίς θεραπεία σε λίγες εβδομάδες.
Πώς πρέπει να φροντίζω τον ομφαλό, πότε θα πέσει, πότε πρέπει να ανησυχήσω;
Η αποστολή του ομφάλιου λώρου, της γραμμής ζωής του εμβρύου, τελειώνει με τον τοκετό. Το κολόβωμα που απομένει μετά την απολίνωση, αποξηραίνεται σταδιακά και αποχωρίζεται οριστικά σε 2-3 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό πρέπει να το διατηρείται καθαρό και στεγνό, με βαμβάκι εμποτισμένο με οινόπνευμα ή αντισηπτικό, αλλά όχι ταυτόχρονα, 2-3 φορές την ημέρα. Μη φοβάστε τους χειρισμούς, το μωρό σας δεν πονά Αποφύγετε στενά ρούχα, επιδέσμους,φάσκιωμα, επαφή με τα ούρα, αφήστε τον ομφαλό έξω από την πάνα. Αφήστε το να αποχωριστεί μόνο του, χωρίς βία. Ο ιστός που απομένει για λίγες ημέρες είναι υγρός , πιθανόν με κίτρινο έκκριμμα ή σταγόνες αίμα και μυρίζει. Συνεχίστε την ίδια περιποίηση μέχρι να στεγνώσει τελείως. Κάποτε παραμένει μια μικρή υγρή ερυθρωπή μάζα, που πιθανόν να εκκρίνει κίτρινο υγρό. Είναι το κοκκίωμα του ομφαλού και χρειάζεται καυτηρίαση από τον παιδίατρο.
Επισκευθείτε αμέσως τον παιδίατρό σας αν διαπιστώσετε ερυθρότητα και ευαισθησία περιομφαλικά, δυσοσμία ή πύον.Αυτά είναι σημεία αρχόμενης φλεγμονής, που ονομάζεται ομφαλίτιδα και η οποία μπορεί να εξελιχτεί σύντομα σε πολύ σοβαρή και να χρειαστεί εισαγωγή στο Νοσοκομείο.
Το μωρό μου είναι κίτρινο. Τι πρέπει να κάνω;
Υπάρχει κίνδυνος για τον εγκέφαλό του;
Tα περισσότερα νεογέννητα (20-40%) παρουσιάζουν την 3η-4η ημέρα ζωής φυσιολογικό ίκτερο. Οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 15mg %, είναι ακίνδυνος για το μωρό και υποχωρεί σταδιακά μέχρι τη 14η ημέρα ζωής. Προτιμήστε ηλιόλουστο δωμάτιο, σιτίζετε συχνά το μωρό σας (ανά δίωρο), μην παραλείπετε γεύματα, μη διακόπτετε το θηλασμό (μόνο δοκιμαστικά 1-2 ημέρες). Ο ίκτερος από θηλασμό αφορά μόνο 1% των νεογνών, εμφανίζεται την 4η-7η ημέρα ζωής, είναι ακίνδυνος, δεν φτάνει ποτέ σε ψηλές τιμές και υποχωρεί σταδιακά μέχρι και τον 3ο μήνα ζωής. Αξιολογούμε το χρώμα του μωρού πάντα στο φως της ημέρας ή με λάμπες που εκπέμπουν λευκό φώς.
Πότε θα ανησυχήσω, πότε θα καλέσω παιδίατρο;
*Ικτερος που επιμένει ή επιδεινώνεται μετά τη 14η ημέρα ζωής
*Ικτερος 1ης ή 2ης ημέρας ζωής
*Συνοδεύεται από πυρετό, ανησυχία, νωθρότητα
*Αν η ομάδα αίματος της μητέρας είναι Ο και το μωρό Α ή Β , ή αν είναι Rh αρνητική και το μωρό Rh θετικό και ο ίκτερος επιδεινώνεται
*Αν τα κόπρανα του μωρού είναι αποχρωματισμένα (λευκωπά)
*Αν το κίτρινο χρώμα επεκτείνεται προς τις κνήμες και τα πέλματα
Σε περιπτώσεις που υπάρχει παθολογική αιτία ικτέρου με ταχεία αύξηση και ψηλές τιμές, ο παιδίατρος θα παρέμβει θεραπευτικά με φωτοθεραπεία ή αφαιμαξομετάγγιση, ώστε να αποτραπεί η τοξική δράση της στον εγκέφαλο, τα αυτιά και άλλα όργανα.
Άλλες συνήθεις απορίες και συστάσεις για το βρέφος
Α. Τι πρέπει να γνωρίζω για το μπάνιο του βρέφους μου;
Καλύτερα να γίνεται το βράδυ. Θερμοκρασία νερού 37 βαθμοί Κελσίου (θερμόμετρο μπάνιου). Όχι πολλή σαπουνάδα που ξηραίνει το ευαίσθητο δέρμα του. Συνιστώνται προϊόντα χωρίς σαπούνι και σε μικρές ποσότητες., οπότε δεν είναι απαραίτητο να το ξεπλένετε. Το πρόσωπο καθαρίζεται με βαμβάκι και νερό, χωρίς άλλα προϊόντα.Το ίδιο και η περιοχή της πάνας. Τα παιδικά υγρά μαντηλάκια είναι καλά και πρακτικά αλλά καλό είναι να μην χρησιμοποιούνται τις πρώτες βδομάδες ή αν το βρέφος έχει πολύ ευαίσθητο δέρμα.
Β. Το μωρό κοιμάται την ημέρα και ξυπνά τη νύχτα, άλλαξε το «ρολόϊ » του;
Το βρέφος πρέπει να καταλάβει τη διαφορά ημέρας και νύχτας όσο πιο γρήγορα γίνεται. Μετά το βραδινό μπάνιο μασάζ με παιδικό λάδι, λοσιόν ή ελαιόλαδο το βοηθά να χαλαρώσει. Μετά το βραδινό γάλα το βάζουμε να κοιμηθεί χωρίς νανούρισμα στο κρεβατάκι του, με χαμηλό φως. Όταν ξυπνά τη νύχτα , δεν ανάβουμε έντονα φώτα, ούτε κάνουμε πολύ θόρυβο, δε μιλάμε και δεν παίζουμε.. Την ημέρα το δωμάτιο πρέπει να είναι φωτεινό, να του μιλάμε, να τραγουδάμε και να του παίζουμε όταν είναι ξύπνιο, να έχουμε παιχνίδια που να μπορεί να τα βλέπει και να παίζει.
Γ. Πότε επιτρέπεται η βόλτα έξω από το σπίτι;
Από πολύ μικρή ηλικία, με προστασία από τον αέρα, τον καπνό και τον ήλιο
(καπελάκι, ομπρελίτσα ή άλλο αντηλιακό κάλυμμα , αντηλιακή κρέμα).
Αποφυγή κλειστών χώρων με συνωστισμό, στενή επαφή με άρρωστα άτομα και κυρίως παιδιά. Στη βόλτα με αυτοκίνητο, πρέπει να έχει κάθισμα αυτοκινήτου, πίσω ή στη θέση του συνοδηγού αν δεν υπάρχει αερόσακος.Το βρέφος να είναι δεμένο με τη ζώνη ασφαλείας του καθίσματος , που να είναι στερεωμένο στο αυτοκίνητο. έτσι ώστε να κοιτάζει προς τα πίσω.
Δ. Ποιά η ιδανική θερμοκρασία του δωματίου του μωρού;
Είναι οι 22 βαθμοί Κελσίου, οπότε χρειάζεται να φοράει εσωτερικό φανελάκι, κάλτσες και κουστουμάκι με μακρύ μανίκι. Σκέπασμα με μία λεπτή κουβερτούλα και χωρίς σκουφάκι. Για τα πρόωρα απαιτούνται θερμοκρασίες 26-28 βαθμοί. Η ενδυμασία και τα σκεπάσματα αυξομοιώνονται ανάλογα της θερμοκρασίας δωματίου. Δεν συνιστάται ούτε πολλή ζέστη ούτε πολύ κρύο. Αν κρυώνει έχει κρύα και πιθανόν κυανωτικά άκρα τις πρώτες ημέρες ζωής. Αν ζεσταίνεται ιδρώνει, συνήθως πρώτα στον αυχένα, έχει βρεγμένα μαλλιά, κόκκινα μάγουλα, εξάνθημα από ζέστη, γρήγορη αναπνοή. Όσο πιο μικρό σε ηλικία και βάρος είναι , τόσο πιο πολύ επηρεάζεται από ακραίες θερμοκρασίες και ιδιαίτερα από το κρύο. Ο κρύος αέρας από κλιματισμό στο σπίτι ή το αυτοκίνητο να μη φυσάει απευθείας πάνω στο βρέφος, που πρέπει να είναι καλά ντυμένο και η θερμοκρασία όχι πολύ χαμηλή.
Ε. Πώς θα προφυλάξω το μωρό μου από τον αιφνίδιο θάνατο; Μπορώ να βάψω το δωμάτιο του;
Τους πρώτους έξι μήνες καλύτερα να κοιμάται στο δωμάτιο σας. Συνιστάται κρεβατάκι ή καλαθάκι παιδικό, με σχετικά σκληρό στρώμα και πάντα ανάσκελα.
Η αντίληψη ότι αν έχει αναγωγές ή κάνει εμετό κινδυνεύει να πνιγεί δε στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Μη χρησιμοποιείτε στρώμα από νερό, μαξιλαράκι, γούνες ζώων ή άλλες μαλακές επιφάνειες .Απομακρύνετε υφασμάτινα παιχνίδια, μικρά σεντονάκια και γενικά οτιδήποτε μπορεί να καλύψει το προσωπάκι του. Αποφύγετε την υπερθέρμανση, το κάπνισμα, αλκοόλ ,φάρμακα στην εγκυμοσύνη. Απαγορεύεται το κάπνισμα στο σπίτι, ιδιαίτερα στο δωμάτιο του μωρού. Διατηρείστε το θηλασμό όσο γίνεται περισσότερο. Κάνετε τακτικές επισκέψεις στον παιδίατρο για παρακολούθηση.
Αν θα βάψετε το δωμάτιο, χρησιμοποιήστε άοσμες μπογιές και κατά προτίμηση τουλάχιστο ένα μήνα πριν από τη γέννησή του.
Συχνές ερωτήσεις για τους εμβολιασμούς
Φήμες για τα εμβόλια
Τα εμβόλια προστατεύουν το παιδί από διάφορες μολυσματικές παθήσεις , από τις επιπλποκές τους ακόμα και από το θάνατο από αυτές. Διάφορες δοξασίες και φήμες που κατά καιρούς κυκλοφορούν πχ η δήθεν προστασία από την ομοιοπαθητική ιατρική και την τήρηση κανόνων υγιεινής και σωστής διατροφής, η ενοχοποίηση του MMR για αυτισμό κ.α είναι ανυπόστατες και έχουν ανατραπεί επιστημονικά.
Πότε ένα παιδί δεν πρέπει να εμβολιαστεί
Στη διάρκεια οξείας εμπύρετης λοίμωξης, οπότε αναβάλλεται.
Σε παιδιά με ανοσολογική ανεπάρκεια, ανοσοκατασαλτικά φάρμακα, ή ακτινοθεραπεία δε χορηγούνται εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ιούς ή βακτηρίδια.
Το μωρό μου είναι πρόωρο τι πρέπει να κάνω; Πρέπει να εμβολιαστεί στην κανονική και όχι στη διορθωμένη ηλικία, ένα μήνα μετά από μετάγγιση ή χορήγηση κορτιζόνης. Δεν πρέπει να αναβάλλεται ο εμβολιασμός για να κερδίσει βάρος.
Ο εμβολιασμός δεν αντενδείκνυται: Οικογενειακό ιστορικό οξείας αντίδρασης, ιστορικό πυρετικών σπασμών, μη εξελικτική νευρολογική νόσος, άσθμα, ρινίτιδα, αλλεργία στο αυγό, εγκυμοσύνη της μητέρας του παιδιού, επαφή με μολυσματική νόσο, ηλικία εκτός του σχήματος των εμβολιασμών, παράλειψη δόσης, αμφιβολία αν έγινε το εμβόλιο προηγούμενα, προγραμματισμένο χειρουργείο.
Πόσο ασφαλή και αποτελεσματικά είναι τα πολυδύναμα εμβόλια;
Είναι απόλυτα ασφαλή, η πιθανότητα παρενεργειών(πυρετός, πόνος, ερυθρότητα, οίδημα) δεν αυξάνεται, η τελική κάλυψη ολοκληρώνεται γρηγορότερα, εξοικονομείτε χρήματα και χρόνο.
Πηγή: paidiatros.com
